ارزیابی زمین آماری تغییرات مکانی برخی از ویژگی های خاک سطحی دشت ارسنجان

Authors

علی داد کرمی

ساناز بصیرت

abstract

برای برنامه­ریزی، بهره برداری و مدیریت بهینۀ اراضی، شناخت پراکنش مکانی ویژگی­های خاک ضروری است. این پژوهش برای ارزیابی تغییرات مکانی ویژگی­های خاک در 5000 هکتار از اراضی دشت ارسنجان در استان فارس انجام گردید. بدین منظور، در 185 نقطۀ مطالعاتی ec، ph، درصد اندازۀ ذرات، سدیم، پتاسیم و کربن آلی خاک در یک شبکۀ منظم 500×500 متر اندازه­گیری شد. برای این متغیّرها با استفاده از نرم­افزارهای gs+ و arcgis بهترین مدل واریوگرامی از بین مدل­های خطی، نمایی، گوسی و کروی با بیشترین r2 و کمترین خطا تعیین گردید. بهترین روش میان­یابی نیز از بین میان­یاب­های کریجینگ، کوکریجینگ و وزن دادن عکس فاصله برای تخمین داده در نقاط فاقد اطلاعات انتخاب شد. برای انتخاب بهترین روش میان­یابی، از روش ارزیابی متقاطع و آماره­های mae، mbe، mse و rmse استفاده شد. نقشة پراکنش مکانی ویژگی­های خاک با بهترین روش درون­یاب تهیه گردید. نتایج نشان داد ویژگی­های خاک تغییرپذیری بالایی دارند. شوری خاک از 44/0 تا 6/11 دسی­زیمنس بر متر، رس خاک از 4/3 تا 42 درصد، سیلت از 8/5 تا 1/93 درصد و شن از 4/2 تا 79 درصد متغیّربودند، و بافت خاک در منطقۀ دارای کلاس­های مختلف گرفت. بین ویژگی­های خاک همبستگی معنی­دار وجود داشت. بهترین مدل برای نیم­تغییرنمای منفرد مقادیر شوری خاک، ph و درصد رس مدل نمایی، برای درصد سیلت و شن مدل گوسی و برای کربن آلی خاک مدل کروی بود. مدل­های واریوگرامی ویژگی­های خاک در بیشتر موارد اثر قطعه­ای کوچک، همبستگی مکانی و ضریب تبیین بالا و مجموع مربعات خطا بسیار پایینی داشتند. گرچه پارامترهای نیم­تغییرنمای دوجانبۀ، مقادیر قابل قبولی داشت، ولی روش کریجینگ برای متغیّرهای مختلف در مقایسه با روش­های وزن­دادن عکس فاصله و کوکریجینگ تقریباً نااریب و از ارجحیت بیشتری برخوردار بود. بهترین روش میان­یاب برای درصد سیلت روش وزن­دادن عکس فاصله و برای بقیۀ متغیّرها بهترین میان­یاب کریجینگ بود. مقدار شوری و ph خاک از شمال به جنوب و مخصوصاً جنوب غربی افزایش داشت. مقدار رس و کربن آلی خاک از نیمه غربی به سوی نیمه شرقی کاهش نشان  می­دهد. روند تغییرات سدیم و پتاسیم خاک تقریباً مشابه و تحت تأثیر کیفیت بد آب کاربردی از شمال به جنوب افزایش داشت که بیانگر تخریب خاک و موجب شور و سدیمه شدن خاک در قسمت جنوبی بود. این مشکل رو به گسترش بوده و در آینده تهدید جدی بر منابع آب و خاک­های دشت است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی زمین‌آماری تغییرات مکانی برخی از ویژگی‌های خاک سطحی دشت ارسنجان

برای برنامه­ریزی، بهره‌برداری و مدیریت بهینۀ اراضی، شناخت پراکنش مکانی ویژگی­های خاک ضروری است. این پژوهش برای ارزیابی تغییرات مکانی ویژگی­های خاک در 5000 هکتار از اراضی دشت ارسنجان در استان فارس انجام گردید. بدین منظور، در 185 نقطۀ مطالعاتی EC، pH، درصد اندازۀ ذرات، سدیم، پتاسیم و کربن آلی خاک در یک شبکۀ منظم 500×500 متر اندازه­گیری شد. برای این متغیّرها با استفاده از نرم­افزارهای GS+ و ArcGIS ...

full text

توزیع مکانی برخی ویژگی های آب زیرزمینی دشت کرمان با استفاده از روش های زمین آماری

یکی از مسائل مهم در مدیریت آبخیز، تعیین وضعیت کیفیت آب زیرزمینی می باشد. هدف این پژوهش بررسی تغییرات مکانی برخی ویژگی های کیفی آب های زیرزمینی دشت کرمان با استفاده از روش های زمین آماری بود. در این تحقیق از داده های کیفیت آب زیرزمینی شامل کلسیم، منیزیم، سدیم، بیکربنات، سولفات، سختی آب، اسیدیته، هدایت الکتریکی، نسبت جذب سدیم و کل املاح محلول مربوط به بهار 1388 استفاده گردید. به منظور مدل سازی تغ...

full text

بررسی تغییرات مکانی برخی از خصوصیات خاک در ‏دشت ارومیه

مدیریت و برنامه‌ریزی مناسب خاک به­منظور بهره‌برداری مناسب از آن امری لازم بوده، در این رابطه پراکنش مکانی ویژگی‌های خاک از اهمیت زیادی برخوردار است. اصولاً بررسی های مکانی به­وسیله روش‌های زمین آماری شامل تخمین‌گر‌های آماری غیر پارامتری نظیر روش‌های TPSS‌، میانگین متحرک وزنی و یا روش‌های پارامتری زمین آماری نظیر کریجینگ و کوکریجینگ صورت می‌گیرد. این تحقیق با هدف بررسی ساختار مکانی برخی خصوصیات خ...

full text

ارزیابی دقت برخی از روش‌های زمین آماری در برآورد تغییرات مکانی سرعت نفوذ نهایی

خصوصیات خاک به طور پیوسته در مکان و زمان در حال تغییر می‌باشند. آگاهی از چگونگی این تغییرات به منظور مدیریت صحیح کشاورزی و افزایش سوددهی، ضروری می‌باشد. در این پژوهش از تکنیک زمین آمار برای تشریح ساختار فضایی سرعت نفوذ نهایی، و انتخاب مناسب‌ترین روش در برآورد آن، استفاده شد. تعداد 75 نمونه طی یک شبکه به فواصل تقریبی 10 متر از عمق 0 تا 25 سانتی‌متری از خاک سطحی برداشت شد. سرعت نفوذ در مزرعه با ا...

full text

بررسی تغییرات مکانی و پهنه بندی فشردگی خاک با استفاده از روش های مختلف زمین آماری

یکی از خصوصیات مهم در رابطه‌ متقابل بین خاک و گیاه فشردگی خاک ‏می‌باشد. ‏هدف این مطالعه، بررسی تغییرات مکانی فشردگی خاک با استفاده از روش‌های مختلف زمین‌آماری، تحت تاثیر شیوه‌های خاک‌ورزی حفاظتی است. ‏جهت ارزیابی زمین‌آماری، نمونه برداری خاک در 117 نقطه در ابعاد 10×10 متر ‏صورت ‏گرفت. منطقه مورد مطالعه، زمینی به وسعت 2/1 هکتار از اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی استان خراسان‌رضوی بود،‏ شاخص مخروطی خا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های خاک (علوم خاک و آب)

Publisher: موسسه تحقیقات خاک و آب

ISSN 2228-7124

volume 29

issue 1 2015

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023